Da, srpske su - i pomirite se s tim!

Nije iznenađenje da je izborni poraz Mila Đukanovića, višedecenijskog (ali, kako se ispostavilo, ipak ne i "doživotnog") gospodara, samodršca i tiranina Crne Gore, izazvao buru emocija na hronično podeljenoj i polarizovanoj političkoj sceni ove zemlje. Ipak, čini se da ništa nije privuklo toliku pažnju koliko slavlje, radost i euforija crnogorskih Srba.

Ili, ako hoćete, onih Crnogoraca koji su svoje oduševljenje političkom pobedom nad "najdugovečnijim evropskim diktatorom" slavili na previše srpski način, prenaglašavajući svoju etničku i religijsku pripadnost, ili prostije rečeno – srbujući.

Razočarane pristalice Đukanovića po društvenim mrežama naširoko su delile slike narodnog slavlja u Podgorici, Beranama, odnosno Herceg Novom, i brojale zastave. Preciznije – srpske zastave

Razočarane pristalice Đukanovića po društvenim mrežama naširoko su delile slike narodnog slavlja u Podgorici, Beranama, odnosno Herceg Novom, i brojale zastave. Preciznije – srpske zastave.

Veksilološka titanomahija i srpsko proleće

Pitanje zastave, poput većine drugih identitetskih tema u Crnoj Gori, predstavlja neuralgičnu tačku javnog diskursa koja se u ovoj zemlji nije pojavila preko noći. Pitanje nacionalne zastave u periodu nakon raspada SFRJ tesno je pratilo spori i džombasti put najmanje jugoslovenske socijalističke republike od srpskog ka antisrpskom nacionalizmu.

U periodu od 1947. do 1993. zastave Srbije i Crne Gore u sastavu jugoslovenskih federacija (sa petokrakom i bez nje) praktično se nisu razlikovale.

Crna Gora tada pravi prvi iskorak diskontinuiteta u odnosu na "drugo oko u glavi" tako što usvaja drugačije razmere zastave u odnosu na Srbiju, i menja nijansu jedne od boja od tradicionalne plave u "tradicionalniju" plavetnu.

Međutim, pošto je stanovništvo ovu distinkciju u velikoj meri ignorisalo, neposredno pred raspisivanje referenduma o nezavisnosti, crnogorske vlasti su 2004. godine – dekretom i bez referenduma – odabrale veksilološko rešenje koje se trenutno koristi, a koje je zasnovano na jednoj od istorijskih zastava crnogorske vojske, tzv. "alaj-barjaku".

Iako daleko od najpopularnije zastave među samim Crnogorcima, alaj-barjak je bio zgodan jer je pravio lako uočljiv simbolički rez u odnosu na tradicionalni srpski trikolor, a istovremeno je bio "sekularniji" u odnosu na znatno omiljeniji "krstaš-barjak".

Litije za spas svetinja Srpske pravoslavne crkve preko noći prerasle u jedno malo "srpsko proleće", čiji je nedvosmisleni simbol bila upravo – srpska trobojka

Da đukanovićevsko "lomljenje mozga" i "transplantacija identiteta" nisu prošli toliko glatko postalo je jasno krajem 2019. kada su litije za spas svetinja Srpske pravoslavne crkve preko noći prerasle u jedno malo "srpsko proleće", čiji je nedvosmisleni simbol bila upravo – srpska trobojka.

Jednostavna svesrpska narodna zastava, bez ikakvih grbova i simbola, počela je da iskrsava na svakom koraku, neuporedivo brže nego što su kerberi DPS režima stizali da ih prekreče. Na samim litijama različite varijante trikolora – narodna srpska zastava, zastava Kraljevine Crne Gore (tzv. "barjak kralja Nikole"), različite varijante zastave SPC, a neretko i državne zastave Republike Srbije, bile su kudikamo učestalija pojava od zvanične crnogorske zastave.

U nacionalističkim montenegrinskim medijima to je bio idealan povod za novi talas antisrpske histerije i optužbi na račun Srbije za vođenje "hibridnog rata" i "velikosrpske politike", odnosno kampanje "posrbljavanja Crne Gore".

Srpske, nego čije?

U tom kontekstu, opaske Đukanovićevih pristalica da se svrgavanje bezmalo monarha od Montenegra slavilo uz srpske zastave ne pogađa daleko od mete. Najzad, sam Đukanović je u svojoj poznoj političkoj karijeri sve žetone stavio na antisrpsku politiku, zasnovanu ne samo na kvarenju odnosa sa Srbijom i Crkvom, nego i na sve agresivnijoj i sve opipljivijoj diskriminaciji vlastitih građana koji su se usuđivali da se i dalje "rodno identifikuju" sa svojim babama i dedama Srbima.

Tako je i Đukanovićev pad bio u srpskom znaku na svakom koraku – tragikomični projekat "crnogorskog jezika" nije uspeo da pretvori srpski jezik u "jezik nacionalne manjine", pokušaji da se konfiskuje imovina srpske Crkve su propali, nastojanja da se od srpskog naroda napravi varvarsko Drugo po uzoru na političke kasabe Zagreba, Sarajeva, odnosno Prištine, nisu urodili plodom, i na kraju su i sami Crnogorci sa ulica počeli da mu viču da odlazi mašući – srpskim zastavama.

Da, srpskim. Pomirite se s tim. Iako je nakon nesumnjivo revolucionarnih zbivanja 2020. učinjen značajan napor da se amortizuje šteta forsiranjem "Nikolinog barjaka" kao alternative politički zapaljivijoj Narodnoj zastavi, zajedničkoj i za Srbiju, i za Srpsku, i za Crnu Goru, i za bivšu RSK, duh je pušten iz boce, i Đukanovićevim "Dukljanima", "Morlacima", i "Starocrnogorcima" i Nikolina zastava već je bila – previše srpska.

Izjednačavanje Srpstva sa političkim i zakonskim sistemom (avonojevske) Srbije predstavlja igranje upravo na onu kartu nacionalne podele na kojoj je Đukanović decenijama temeljio svoju vlast

U tom kontekstu u najmanju ruku neobično deluje žurba i nervoza niza srpskih komentatora da što pre objasne kako to uopšte nisu bile srpske zastave. Ignorišući činjenicu da su se na ulicama crnogorskih gradova na sve strane mogle naći Narodne zastave i čak Državne zastave Srbije, a da su u Beranama razvili barjak SPC (trobojku sa krstom sa ocilima) od 120 metara, jedan deo srpskih kibicera potrčao je da objasni rezigniranim đukanovićevcima da Nikolini i crkveni barjaci "nisu srpski", jer ne predstavljaju – Republiku Srbiju.

Ovo izjednačavanje Srpstva sa političkim i zakonskim sistemom (avonojevske) Srbije predstavlja igranje upravo na onu kartu nacionalne podele na kojoj je Đukanović decenijama temeljio svoju vlast u ovoj zemlji.

I zaista – u kojem paralelnom svemiru državna zastava ili krstaš-barjak Kraljevine Crne Gore, istorijske države koja je po ideologiji, folkloru, i ikonografiji svakako bila srpskija i od današnje Srbije, pa i od Republike Srpske, nije srpska zastava? Ona je to u najmanju ruku u istoj meri koliko i Karađorđeva ustanička zastava iz 1804. ili crveno-belo-plavi trikolor koji je predviđao Sretenjski ustav 1835. godine.

Moglo bi se reći da je ona u većoj meri srpska od zastava SR Srbije i SR Crne Gore sa petokrakom, a svakako više od nesrećne zastave AP Vojvodine koju je Čankova LSV dekretom nametnula severnoj srpskoj pokrajini u isto vreme (i na isti način) kao Đukanović Crnogorcima alaj-barjak.

Ekskluzivno i inkluzivno Srpstvo

Nemojte imati nikakve sumnje – ujedinjeno Srpstvo predstavlja razuzdanu revolucionarnu stihiju koja je sa Balkana počistila Osmansku i Austrougarsku imperiju, tuđinska carstva koja su na njemu bila prisutna vekovima. Ujedinjeno Srpstvo stajalo je u korenu antifašističkog otpora u okupiranoj Jugoslaviji, i u korenu otpora novom NATO-kolonijalizmu nakon raspada SFRJ. Ujedinjeno Srpstvo je bauk koji dan-danas kruži Balkanom, i kome arhitekte novog kolonijalizma ni po koju cenu neće dozvoliti da raširi krila i diše punim plućima.

I stoga se nemojte iznenaditi što se protiv transgraničnog srpskog jedinstva u jednakoj meri kopa, burgija rovari u Srbiji, koliko i u Crnoj Gori.

Uostalom, i priča o zastavama ima drugu stranu – dok su Đukanovićevi Montenegrini forsirali alaj-barjak kao vizualni diskontinuitet sa Srpstvom, postpetooktobarske vlasti u Srbiji su promovisale "malosrpski", tj. "srbijanski" (sic!) identitet i forsirale u javnoj upotrebi Državnu zastavu Srbije, sa "pretkumanovskim" grbom, sa plavom bojom "tradicionalno" potamnjenom da se što upadljivije razlikuje od crnogorske, ali i ruske trobojke.

Srpstvo nikada nije bilo ekskluzivno, već inkluzivno, baš kao što je Nebeska Srbija delatni, etički ideal kome se nikada nije kasno prikloniti

U retkim naletima brige za čistoću srpskog nacionalnog identiteta, srpski građanisti i crnogorski nacionalisti, uz svesrdnu pomoć i terciranje "pravovernih Srba" (iz Crne Gore, a i šire) zajedničkim snagama pokušavaju da duh Srpstva ponovo uguraju u bocu ozloglašenog "srbijanstva", a da sve što je srpsko izjednače sa Republikom Srbijom. Pa tako i zastavu.

Srpstvo, međutim, nikada nije bilo ekskluzivno, već inkluzivno, baš kao što je Nebeska Srbija delatni, etički ideal kome se nikada nije kasno prikloniti. Ideal koji naširoko transcendira avnojevske granice i okvire Ustava iz 2006. godine.

Srbi sebi ne mogu dozvoliti da se ponašaju kao uvređena mlada, niti si mogu dozvoliti da otuđuju i poklanjaju neprijateljima svoje nacionalne i istorijske simbole, niti svoje sunarodnike

Crna Gora nije samo vekovna (i zavetna) zemlja srpskog naroda, zemlja po kojoj su uzduž i popreko razbacane srpske svetinje, zemlja srpskog ponosa, srpskih grobalja, i najvećeg srpskog pesnika. Crna Gora je takođe zemlja u kojoj srpski narod ima vitalne, egzistencijalne interese, koji se direktno sukobljavaju sa interesima stranih kolonijalista i njihovih lokalnih satrapa i podizvođača.

U sukobu tih interesa odavno su skinute rukavice. I zato Srbi sebi ne mogu dozvoliti da se ponašaju kao uvređena mlada, niti si mogu dozvoliti da otuđuju i poklanjaju neprijateljima svoje nacionalne i istorijske simbole. Niti svoje sunarodnike.

(RT Balkan)