Episkopi Gerasim i Fotije: Uznemirenje zbog "Hrvatske pravoslavne zajednice"

Episkopi gornjokarlovački Gerasim i dalmatinski Fotije u pismu premijeru Hrvatske Jadranki Kosor ističu da su iznenađeni i uznemireni vešću o osnivanju udruženja građana pod nazivom "Hrvatska pravoslavna zajednica" u Ogulinu, čije se istorijsko poreklo dovodi u vezu sa fašističkom i ustaškom tvorevinom NDH.

"U NDH je 1942. godine zloglasni Ante Pavelić formirao tzv. ’Hrvatsku pravoslavnu crkvu’ s ciljem konačnog uništenja Srba u Hrvatskoj, kao i Srpske pravoslavne crkve. Ova činjenica i pozivanje ovog udruženja na taj najmračniji period novije istorije Hrvatske izaziva veliku uznemirenost među vernicima i pripadnicima srpske zajednice u Hrvatskoj", navodi se u pismu.

Vladike naglašavaju da duboko u sećanju srpskog naroda u Hrvatskoj još žive stratišta i jame nevinih, podsetivši na Jadovno, Glinu, kao i na najveći koncentracioni logor u ovom delu Evrope, Jasenovac.

"Na tim mestima su stradali nevini ljudi samo zato što su bili pripadnici druge vere i druge nacije, a među njima svakako su bili najbrojniji pravoslavni Srbi. Ako bi ovo udruženje bilo nosilac i zagovornik ideologije iz tog vremena i tog ’aveta iz prošlosti’ onda je jasno da za mnoge ljude u Hrvatskoj uskoro neće biti mira, već se pre nazire perspektiva tame i zlokobnih vremena, što bi svakako dovelo u pitanje evropsku i demokratsku budućnost Hrvatske", kaže se u pismu.

Vladike Gerasim i Fotije ističu da je zapanjujuća činjenica da ovo udruženje svoj identitet i svoje postojanje u startu temelji na negaciji drugih.

"To se u konkretnom slučaju odnosi na Srbe i Srpsku pravoslavnu crkvu u Hrvatskoj, uprkos činjenici da Srbi vekovima žive na ovom prostorima, te da su oni u mnogim oblastima politike, filozofije, kulture i nauke dali neizmeran doprinos razvoju Republike Hrvatske i tome da ona danas bude na vratima ulaska u demokratske zemlje Evropske unije", naglašava se u pismu.

"Ako, bilo pojedinac ili neko udruženje građana, svoje postojanje temelji na negaciji drugog i drugačijeg, onda se“, konstatuju vladike Gerasim i Fotije,  "to ne može nikako definisati osim kao ’duhovni i kulturni terorizam’ koji je zabranjen u demokratskoj Evropi".

"Organizacije sa sličnim programom ne mogu biti zvanično registrovane u evropskim državama. Tako nešto, koliko znamo, propisuje i predviđa Ustav kao i zakoni Republike Hrvatske. Mi, kao predstavnici Srpske pravoslavne crkve i služitelji Jevanđelja Hristovog, podsećamo sve da je Jevanđelje Hristovo Jevanđelje ljubavi", kaže se u pismu.

Vladike dodaju da je Kosorova trenutno po funkciji najodgovornija ličnost u Hrvatskoj za očuvanje mira, reda i demokratije, pa se s toga njoj obraćaju da, kako su rekli, svojim autoritetom i vlašću zaštitite pravoslavne Srbe i Srpsku pravoslavnu crkvu i njihov kulturni i duhovni identitet, koji preti da bude napadnut, što bi dovelo u pitanje i sam opstanak Srba u Hrvatskoj.

U pismu se navodi da na sajtu ove zajednice u osnivanju, prvo što upada u oči jeste činjenica da oni bespravno koriste sliku srpskog pravoslavnog manastira Gomirje, koji su osnovali monasi iz manastira Krke 1600. godine i od tada je on duhovni centar pravoslavnih Srba Gorskog Kotara."

Pored fotografije manastira Gomirje na sajtu ovog udruženja građana u osnivanju nalazi se i slika jednog od najvećih svetskih naučnika Nikole Tesle, koji je, kao što je dobro poznato, bio sin srpskog pravoslavnog sveštenika iz Smiljana Milutina Tesle. Kojim putem i iz kojeg razloga su ove fotografije postale zaštitni znak ovog udruženja uopšte nije jasno, pošto oni sami sebe u osnivačkom tekstu nazivaju Hrvatima pravoslavne vere", ističe se u pismu.

Uz ovaj pokušaj prisvajanja ili zadobijanja lažnog identiteta, ocenile su vladike Gerasim i Fotije, veoma je diskutabilan i naziv "pravoslavni" koji ovo udruženje koristi u svom nazivu.

"Dužnost nam je da podsetimo da neko postaje pravoslavan ne biološkim rođenjem nego svetim krštenjem i to isključivo u jednoj od kanonskih i priznatih pravoslavnih crkava, što se za pripadnike ovog udruženja ne može sa sigurnošću tvrditi", podsetile su vladike Gerasim i Fotije.

U saopštenju Eparhije gornjokarlovačke navodi se da će ovo pismo biti dostavljeno Svetom arhijerejskom sinodu u Beogradu, predsedniku Srbije Borisu Tadiću, Ministarstvu kulture Hrvatske, Ministarstvu vera Srbije, predsedniku Vlade Republike Srpske, SNV Zagreb i Savetu nacionalnih manjina Zagreb.

U Ogulinu je 21. decembra pokrenuta inicijativa za osnivanje "Hrvatske pravoslavne zajednice", koja ne bi imala ništa sa Srpskom pravoslavnom crkvom i koja bi imala svoju  - autokefalnost.

Na plakatu "inicijativnog odbora" koji je objavljen u hrvatskim medijima, naslikana je karta Nezavisne Države Hrvatske, odnosno Hrvatske koja uključuje i BiH, a tu su i šahovnica i krst, te slika Nikole Tesle.

Osnivači "Hrvatske pravoslavne zajednice" u svom proglasu pozivaju se i na "bratske hrišćanske narode koji su živeli u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj".

Protiv ove inicijative protestovala je i Koalicija udruženja izbeglica u Srbiji.

(Srna)