Ana Filimonova: Srbi sa severa Kosmeta - sami protiv svih

Primena Briselskog sporazuma od 19. aprila koji su potpisali srpski premijer Ivica Dačić i “premijer Kosova” Hašim Tači (koji automatski predaje jurisdikciju nad celokupnom teritorijom Kosova i Metohije separatističkoj “Republici Kosovo”), još jednom je odbačena kao apsolutno neprihvatljiva od strane Srba sa severa Kosmeta. Zajednička sednica skupština opština Kosovska Mitrovica Zvečan, Zubin Potok i Leposavić, održana je 6. juna tekuće godine. Rezolucija sa te sednice ocenjuje Briselski sporazum nelegitimnim, na osnovu toga što predviđa likvidaciju ustavnog poretka i institucija Republike Srbije na teritoriji Kosmeta i šteti interesima srpskog naroda. Pokušaj primene Briselskog sporazuma bez njegove izmene u skladu sa pravnim sistemom Republike Srbije – navodi se u Rezoluciji – stavlja sporazum iznad važećeg Ustava, što bi predstavljao akt otvorenog i protivpravnog nasilja. Jedino što kosmetski Srbi traže, to je elementarno poštovanje zakonitosti, pre svega Ustava Republike Srbije: “Kršenje Ustava Republike Srbije ne može i ne sme da bude predmet dogovora ni sa kim. Od svih zahtevamo da se ponašaju u skladu sa važećim propisima Republike Srbije”. Lokalni izbori čije je sprovođenje Priština predvidela za jesen, proglašeni su nelegitimnim pošto su legitimni samo oni koji se sprovode po zakonima Republike Srbije i koje raspišu odgovarajući organi Republike Srbije. U vezi sa tim Srbi sa severa Kosmeta su pozvali u Rezoluciji predstavnike svih političkih partija, organizacija i personalno predstavnike državno-političkog aparata Republike Srbije, da ne uzimaju učešće u pripremi i sprovođenju nezakonitih izbora, koje po Briselskom sporazumu treba da organizuje Priština. U Rezoluciji se zatim najavljuje Prva Konstitutivna sednica Skupštine AP Kosovo i Metohija koja treba da se održi u prvoj nedelji jula 2013. godine.[1]

Deklaracija o formiranju Skupštine AP KiM prihvaćena je alkamacijom na mitingu u severnom delu Kosovske Mitrovice održanom 22. aprila, a peticiju u korist stvaranja Skupštine AP KiM potpisalo je 15 hiljada ljudi. AP KiM se stvara u skladu sa Rezolucijom 1244 SB UN, koja garantuje teritorijalnu celovitost i suverenitet Republike Srbije i Ustava Srbije, po kome u Srbiji postoje dve autonomne pokrajine AP Vojvodina (njeni organi autonomije su oformljeni i dejstvuju u skladu sa ustavnim nadležnostima) i AP Kosovo i Metohija (koja sada nema formirane autonomne organe). Za zaštitu ustavnog poretka Republike Srbije, Srbi sa Kosmeta su samostalno pristupili institucionalnom formiranju Autonomne Pokrajine Kosovo i Metohija u sastavu Republike Srbije.

Vladajuća koalicija u Srbiji ispunjavajući obaveze koje proističu iz Briselskog sporazuma, raspustila je srpske opštine južno od Ibra. Umesto njih su stvorena nekakva “privremena veća” koja podležu priključenju Zajednici srpskih opština koja će funkcionisati na osnovu zakona “Republike Kosovo”. Sada već bivši predsednik opštine Štrpce Zvonko Mihailović ukazao je na opasnost po srpski nacionalni korpus na Kosmetu od napora Beograda koji “deli Srbe, uklanja neposlušne, priprema gašenje srpskih institucija, odriče se svojih državljana i gura ih u naručje Hašima Tačija”.[2] Istu takvu sudbinu mogu očekivati i još dejstvujuće opštine sa severa Kosmeta. U vezi sa tim, formiranje AP KiM (na zakonodavnom i izvršnom nivou) razmatra se kao institucionalna barijera na putu protivpravnog uticaja na Srbe sa severa, uključujući i lokalne organe vlasti.

Odlučnost Srba sa severa da stanu na liniju odbrane zakonitosti i ustavnog poretka dovodi u pitanje američki geostrateški projekat za dobijanje nesmetanog korišćenja hermetički zatvorene i “od Srba očišćene” celokupne teritorije Kosova i Metohije. Pre svega, imajući u vidu funkcionisanje američke baze “Bondstil”, koja će, moguće je, preći u fazu intenzivnog vojno-operativnog korišćenja - imajući u vidu osetan poraz proameričkih snaga u Siriji. U vezi sa tim je i američki general Filip Bridlav, glavnokomandujući evropskih snaga NATO pakta izjavio 7. juna da će “NATO snage pružiti pomoć u primeni Briselskog sporazuma”.[3] Jedinice poznate 525 brigade Armije SAD su u međuvremenu već dislocirane na Kosmetu – u bazu KFORA Novo Selo (u okolini Vučitrna). U zadatke KFORA i EULEKSA ulazi i zatvaranje granice između Srbije i severa Kosova i prekidanje alternativnih puteva[4]. Sa svoje strane i Hašim Tači izražava nadu da će se obezbediti sloboda kretanja i uklanjanje srpskih barikada[5], a “ministar odbrane Kosova” Agim Čeku konstatuje “sad ćemo mi početi integraciju tih ljudi (Srba sa severa KiM – A. F.) u naš ustavni poredak… Težak je samo početak, to jest, taj prvi korak Srbije u izlasku sa Kosova”.[6] Edita Tahiri “potpredsednik Kosova”, izjavila je da su srpska i kosovska strana došli do saglasnosti oko rasformiranja sudskog sistema na severu Kosova do 1. septembra, a do 30 septembra treba da se završi i rasformiranje policije.[7] Poznato je i da Priština insistira na tome da, prilikom zauzimanja određenih pozicija u sudstvu i policiji Prištine posle raspuštanja sudskog i policijskog personala, kandidati moraju zadovoljiti uslove opšteg konkursa. Međutim, istinska “želja” Prištine je “čista biografija”, odnosno “nenarušavanje zakona Republike Kosovo” od strane onih koji bi želeli da nastave službu u njenim državnim organima. Onih koji su po mišljenju Prištine na ovaj ili onaj način kršili njene zakone (uključujući i službenike sudsko-policijskog sistema Republike Srbije) ima oko tri hiljade i njihova imena nalaze se na posebnom spisku i Priština nije objavila amnestiju prema njima.[8]

Sama Priština preduzima dejstva u nekoliko pravaca: posle neuspešnog pokušaja od 31. maja zbog nedostatka kvoruma, već 6. maja je “Skupština Kosova” donela Rezoluciju o zaštiti prava Albanaca Preševske doline (tri južne opštine centralne Srbije – Preševo, Bujanovac, Medveđa), koja između ostalog sadrži i tačke o ukidanju carina i drugih taksi prilikom ulaska na Kosovo i otvaranje Kancelarije za vezu sa Preševskom dolinom u Prištini i Gnjilanu.

OVK koja je stekla status “Armije koja je herojski izdejstvovala slobodu Albanaca od srpskih zavojevača (istina, na iskonskoj srpskoj zemlji, kolevci srpske civilizacije i državnosti) kao i ranije je “neprikosnovena”. Tako je Mešovito sudsko veće (sastavljeno od sudija Evropske misije za vladavinu prava EULEKS i albanskih sudija) 7. juna izreklo presudu trojici članova “Lapske grupe” OVK za ratne zločine nad albanskim stanovništvom (stiče se utisak da je OVK za zločine nad srpskim stanovništvom, apriori oslobođena). Optuženi su dobili od 3 do 6 godina (!) međutim, važno je to da je tužilac EULEKSA Čarli Hardvej podvukao: “ovde mora biti jasno svima da se na optuženičkoj klupi ne nalazi OVK nego samo konkretno optuženi, njihova individualna a ne kolektivna krivica”.[9] (Da ovde primetimo da je MTBJ izradio posebnu antipravnu konstrukciju – “udruženi zločinački poduhvat” ili kolektivnu odgovornost, koja se primenjuje isključivo protiv Srba). Sudsko veće Osnovnog suda u Prištini je 7. juna oslobodilo iz pritvora bivšeg komandira OVK a danas poslanika Demokratske partije Kosova Hašima Tačija – Fatmira Ljimaja, optuženog za ratne zločine počinjene u martu 1999. godine (uključujući i izuzetno okrutne zločine u zloglasnom logoru Klečka). Protiv njega su vođena dva sudska postupka. Tokom poslednjeg procesa, ni jedan od svedoka, uključujući i zaštićene, nije potvrdio svoje prvobitno svedočenje. Odlučujuća u ovom procesu je bila reč jednog od bivših glavnokomandujućih OVK Bislima Zurapija, koji je izjavio da u Klečki nije bilo zatvora i ni Ljimaj niti bilo ko drugi nisu imali ovlašćenja da zadržavaju civilna lica.[10] Ljimaj se posle polugodišnjeg pritvora u KPZ vratio u poslaničku fotelju “skupštine Kosova”. Poslednji sudski procesi očigledno dokazuju zainteresovanost evroatlanskog faktora za nastavak upravljanja Kosmetom od strane OVK, obezbeđenju kontrole nad pokrajinom, osim KFORA i NATO pakta i snagama specijalnih jedinica sastavljenih takođe od članova OVK (Bezbednosne snage Kosova i Kosovska policija) i nesumnjivu pretnju koju OVK predstavlja za srpsko stanovništvo.

U stvari upravo primena Briselskog sporazuma može da naruši krhki balans snaga na jugu Balkana. Tokom NATO agresije 1999. godine sa KiM je proterano 250 hiljada Srba, a hiljade njih su dočekali mučeničku smrt od ruku albanskih terorista. Sada se od 50 hiljada Srba sa severa Kosmeta očekuje dobrovoljna predaja u ruke bivših komandira i bojevika OVK, koji danas zauzimaju ključne položaje u političkom sistemu “Republike Kosova” i očekuje se da pristanu na asimilaciju u krajnje neprijateljskom albanskom okruženju.

(Fond strateške kulture, 11. 6.2013)