Politika: Bez latinice nema hrvatske penzije

Pošto u tamošnjoj Poreskoj upravi „ne znaju” ćirilicu, insistiraju na latiničnom prevodu fotokopiranih dokumenata.

Dobrivoje Nikolić (80) iz leskovačkog sela Mrštane konačno je juče podigao prvu hrvatsku penziju nakon obustaveisplate krajem prošle godine samo zato što je traženu dokumentaciju tamošnjoj poreskoj upravi poslao na ćirilici, koja je naše zvanično pismo.

On je, kako tvrdi, papire slao na različite adrese u tri navrata, ali u jedinom odgovoru koji je dobio, tražilo se da dokumenta budu na latinici, odnosno da se dostavi njihov overeni prevod sa ćirilice. Na obaveštenju nije, međutim, stajalo kome je ono upućeno kao ni potpis i pečat, pa mu je tako uskraćeno i pravo na žalbu, iako je penziju zaradio radeći 16 godina kao konobar u Dubrovniku.

Ovaj vremešni Leskovčanin tvrdi da sudskih tumača za hrvatski jezik u Leskovcu nema gde bi preveo ličnu kartu i izvod iz knjige državljana Srbije, koji su, svi, naravno, na ćirilici.

Kao primer dvostrukih aršina ovaj penzioner navodi da istovremeno prima i penziju iz Nemačke, gde s tamošnjim fondom komunicira na srpskom i nikada nije imao nikakvih problema. Nemci sami angažuju prevodioca, pa zbog jezika ili pisma nikada mu nije uskraćeno nijedno pravo, kaže on.

Pitanje međusobne komunikacije penzionih fondova dve zemlje rešeno je konvencijom. Penzijskom fondu Srbije postavljeno je pitanje – zašto se i mi ne ponašamo kao hrvatski fond – da odbijamo dokumente koji su na latinici i hrvatskom jeziku. Rekli su nam da prema važećem Sporazumu između nekadašnje SR Jugoslavije i Hrvatske o socijalnom osiguranju „organi i nosioci jedne države ugovornice ne smeju odbiti zahteve i druge podneske zbog toga što su napisani na službenom jeziku i pismu druge države ugovornice, a srpski jezik i pismo i hrvatski jezik i pismo se ravnopravno upotrebljavaju”.

Prema tome, ističu u Fondu PIO, u postupku priznavanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja primenom navedenog sporazuma, hrvatski penzijski fond ne sme da odbije zahteve i druge podneske zato što su napisani na srpskom jeziku i ćiriličnim pismom.

Srpska strana, ističu, i do sada se obraćala Hrvatskoj na srpskom jeziku i to kako latiničnim tako i ćiriličnim pismom i do sada, po našim saznanjima, tamošnji PIO fond nije odbijao da sprovede postupak priznavanja prava i isplate penzija zbog toga što su zahtevi i drugi podnesci podneti na srpskom jeziku.

Prema raspoloživim informacijama PIO fonda, u postupku izdavanja osobnog identifikacionog broja (OIB), radi se o zahtevu Poreske uprave Hrvatske da dokumenti koji se prilažu budu na latiničnom pismu, jer njihovi službenici „ne znaju” ćirilicu i nisu u mogućnosti da bez prevoda na latinicu obrade prispele zahteve i dokumentaciju.

Srpska strana je u direktnoj komunikaciji preko organa za vezu sa Hrvatskim penzijskim fondom ukazala na odredbe sporazuma o socijalnom osiguranju i zatražila da se od podnosilaca zahteva ne traži prevođenje dokumentacije u svrhu izdavanja OIB broja. 

U Fondu nemaju odgovor zašto se ne primenjuje princip reciprociteta. Zbog čega se samo od nas, iz Srbije traže fotokopije legitimacija uz OIB na latinici, a to se ne traži od Hrvata, već srpski fond sam to uradi – prevede dokument ako baš mora.

U fondu tvrde da ne plaćaju tumača za prevođenje sa hrvatskog i na hrvatski jezik, a na pitanje kako je to rešeno s drugim zemljama, kažu, da se ukupna komunikacija sa republikama bivše SFRJ vezana za postupak ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja –realizuje bez tumača.

Jovo Kablar iz Udruženja penzionera iz Hrvatske potvrđuje da je problema s ćirilicom bilo kod izdavanja OIB-a, kao što je srpski jedinstveni matični broj, zbog čega su oni tražili pomoć resornog ministarstva, koje im je i pomoglo.

– Očekujemo da je ovaj problem sada rešen, jer niko nema prava da oduzima penziju bilo kome, pogotovo ne zbog ćirilice, kaže on i dodaje da je ostalo još mnogo stvari da se reši, ali da sve to ide vrlo sporo.

Kablar najavljuje da bi novi sporazum između Srbije i Hrvatske o socijalnom osiguranju trebalo da bude usvojen do kraja ove godine.

– Ovim dokumentom trebalo bi da bude rešen problem dospelih, a neisplaćenih penzija na šta se čeka bezmalo četvrt veka. To se pre svega odnosi na penzije onih kojima je isplata obustavljena u drugoj polovini 1991, kaže Kablar.

Udruženje insistira da se za period od 1991. do 1995. isplati razlika između penzije koju su penzioneri primali kao socijalnu pomoć, a koja je u proseku iznosila oko 20 nemačkih maraka, do one koja im je prema obračunu HZMO pripadala. Takođe se insistira da se penzionerima, koji su primali akontaciju penzije po posebnoj Uredbi Vlade Srbije, isplati razlika između akontacije i penzije koja im je pripadala, zaključuje on.

Prema poslednjim podacima u Srbiji živi oko 57.000 penzionera iz nekadašnje Krajine u Hrvatskoj koji čekaju da im se isplate zaostale penzije za devet godina ili 108 meseci u proseku.

Jasna Petrović-Stojanović

(Politika)