Patrijarh Porfirije: SPC sa dubokom tugom gleda nasilje i progone koje ukrajinska vlast vrši protiv kanonske Crkve. Proterivanje monaha iz Kijevo-pečerske lavre sinonim državnog terora, koji je repriza sovjetskog gonjenja Crkve

Ukrajinska Pravoslavna Crkva je, kao što je opštepoznato, jedina kanonska i zakonita Pravoslavna Crkva u Ukrajini, a ujedno i najveća verska organizacija u toj zemlji. Ona je priznata od svih Pravoslavnih Crkava u svetu, kao i od svih inoslavnih Crkava i konfesija, dok nekanonsku, raskolničku strukturu koja, iako naziva sebe Pravoslavnom Crkvom Ukrajine, nema ni najosnovnije atribute crkvenosti, priznaju samo četiri Pravoslavne Crkve, koje po broju svojih vernika čine veoma mali procenat u pravoslavnoj vaseljeni. Naravno, i kad bi brojčana nesrazmera bila u korist nekanonske strukture, tojest na uštrb kanonske Crkve, to u ontološkoj ravni ne bi izmenilo ništa: Crkva je Crkva, a ilegalna parasinagoga može postati Crkva isključivo kroz pokajanje i kanonsku proceduru, nikako nečijim potezom pera.

Ratove, pravedne i nepravedne, vode države, a ne Crkve

Ukrajinska Pravoslavna Crkva nije nikakva „zaraćena strana” nego živa i delatna Crkva Božja u jedinstvu vere i liturgijskom opštenju sa Ruskom Pravoslavnom Crkvom i Pravoslavnim Crkvama uopšte. Ratove, pravedne i nepravedne, vode države, a ne Crkve. Čudovišnog je karaktera i sâm tretman neke Crkve kao neprijatelja zbog činjenice da pripadnici tragično sukobljenih strana, ukoliko su vernici, jesu vernici jedne te iste Crkve. Crkva je uvek za mir, stalno se moli za mir i čini sve što može da neprijateljstvo i mržnju među ljudima i narodima zamene prijateljstvo i ljubav. Crkva ne deli ljude na „svoje” i „tuđe”, „domaće” i „strance”; ona se trudi da, u ime Boga Koji je Ljubav, voli sve i pastirski brine o spasenju dušâ i životâ svih kojima su bratska ljubav i pomoć potrebne.

Najbolji primer takvog stava i ponašanja daje nam Ukrajinska Pravoslavna Crkva – njen prvojerarh, Njegovo Blaženstvo mitropolit kijevski i sve Ukrajine Onufrije, njen episkopat, sveštenstvo, monaštvo i verni narod. Zbog toga Srpska Pravoslavna Crkva sa dubokom zabrinutošću, tugom i sastradalnom bratskom ljubavlju gleda „trpljenje svetih” (Otkr. 14, 12; sr. 1, 9) u Ukrajini, gleda pritiske, nasilje i progone koje aktuelna ukrajinska vlast vrši protiv kanonske Crkve, a time i protiv većine vlastitih građana, s obzirom na činjenicu da je reč o najvećoj verskoj zajednici u zemlji. Progoni su kulminirali upravo poslednjih dana nasilnim otimanjem hramova u korist pseudocrkvene raskolničke strukture, koja ima status svojeobrazne „državne Crkve” i neformalne inkvizicije. Najavljen je i predstojeći vrhunac terora, verna repriza sovjetskog gonjenja Crkve – izgon dvesta pedeset monaha i više stotina profesorâ i studenata teologije iz Kijevo-pečerske lavre, vekovnog duhovnog izvorišta i središta Svete Rusije (Svяtaя Rusь), krstionice istočnoslovenskog hrišćanstva i Pravoslavlja u savremenoj Ukrajini, Rusiji i Belorusiji.

Kijevo-pečerska lavra sa svojim svetinjama nije samo simvol i centar pravoslavne Ukrajine i, šire, „ruskoga sveta” (ma kako ko tumačio taj termin) nego i nepresušni živonosni izvor duhovnosti vasceloga Pravoslavlja

Kijevo-pečerska lavra sa svojim svetinjama nije samo simvol i centar pravoslavne Ukrajine i, šire, „ruskoga sveta” (ma kako ko tumačio taj termin) nego i nepresušni živonosni izvor duhovnosti vasceloga Pravoslavlja. Štaviše, duhovno i kulturno blago Lavre jeste izuzetno važan i svima vidljiv elemenat ne samo ukrajinske i sveruske nego i svetske kulturne baštine. U svetlu ovih činjenica, odluka sadašnjeg državnog rukovodstva Ukrajine da mitropolita Onufrija, monaško bratstvo i duhovnu akademiju protera iz Lavre nije drugo do sinonim užasavajućeg državnog terora nad Crkvom, kao i najgrubljeg kršenja njenih osnovnih prava, verske slobode i slobode savesti uopšte. Ponašanje ukrajinskog državnog rukovodstva svedoči da je njegov stvarni – verovatno i krajnji – cilj brisanje istorijskog pamćenja i svih tragova izvornog Pravoslavlja u Ukrajini da bi se izmenio kôd i istorijski identitet koji je Crkva mukotrpno izgrađivala i čuvala u toku vekova, od svetoga kneza Vladimira do danas.

Osećajući i znajući da jedina postojeća Pravoslavna Crkva u Ukrajini, na čelu sa mitropolitom kijevskim Onufrijem, hrabro i smireno nosi svoj krst i sa nadom uzlazi na Hristovu i svoju Golgotu, uvereni smo da će Raspeti i Vaskrsli Gospod – zbog duboke vere, praštanja i ljubavi prema svima, pa i prema neprijateljima po njihovom sopstvenom izboru – dati snage Svojoj Crkvi da izdrži sva stradanja koja treba i mora da podnese. Istovremeno podižemo svoj vapijući glas protiv užasne nepravde, protiv državnog terora nad Crkvom u Ukrajini koji „vapije na nebo”. Nadamo se da će Crkve i verske zajednice, kao i institucije i organizacije kojima je stalo do mira, pravde i kakvog-takvog poretka u svetu, osuditi flagrantno kršenje verskih prava i sloboda u Ukrajini.

Moleći se usrdno Gospodu za prekid bratoubilačkog rata u Ukrajini i za što skorije uspostavljanje blagoslovenog mira u njoj, sa verom, nadom i ljubavlju iščekujemo trijumf Krsta i Vaskrsenja Hristovoga nad silama tame, zla i smrti. Krstu Tvome klanjamo se, Hriste, i sveto Vaskrsenje Tvoje slavimo.

Patrijarh srpski Porfirije
predsednik Svetog Arhijerejskog Sinoda

(SPC)