Advokatska kancelarija Radić: Uprkos donetom zakonu, SANU i dalje izdaje tomove Rečnika srpskohrvatskog jezika, a nije izdala nijedan Rečnik srpskog jezika

U vezi jučerašnjeg skupa održanog u SANU, povodom promovisanja 21. toma "Rečnika srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika" objavljene su nepotpune informacije koje prikrivaju osnovne podatke i razloge nezakonitog ponašanja SANU i "Instituta za srpski jezik SANU" od 20.12.2005. godine pa do danas:

1. Na osnovu Novosadskog dogovora Hrvatske i Srbije 1954. godine, u Srbiji je 1959. godine SANU počeo da izdaje "Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika".

2. Godine 1967. Hrvatska je istupila iz zajedničkih projekata i umesto "srpskohrvatskog" jezika uvela je samo "hrvatski" jezik, što je utvrđeno i u njihovom Ustavu iz 1972. godine.

3. Čak i nakon raspada SFRJ i nastanka Republike Srbije, SANU je nastavila sa izdavanjem "Rečnika srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika".

4. Godine 2005. Srbija je, u cilju očuvanja, zaštite i ostvarivanja svoga identiteta, usvojila "Zakon o Rečniku Srpske akademije nauka i umetnosti" (u prilogu). Ovim Zakonom, koji je stupio na snagu 20.12.2005. godine, SANU je određena kao izdavač tog Rečnika, a Institut za srpski jezik SANU određen je za nosioca izrade tog rečnika. Zakon je donet, kako stoji u čl. 1.: "Radi obezbeđenja stalne brige o srpskom jeziku, kao trajnom i opštenacionalnom dobru, ovim zakonom uređuje se izrada i izdavanje Rečnika Srpske akademije nauka i umetnosti, kao poduhvata od izuzetnog značaja za nacionalnu kulturu i svetsku i domaću". Sredstva za izradu ovog Rečnika, kako je predviđeno Zakonom, obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije, kao strogo namenska.

5. Sledeće 2006. godine u Srbiji je usvojen Ustav Republike Srbije, koji u čl. 10. utvrđuje: "U Republici Srbiji u službenoj upotrebi su srpski jezik i ćiriličko pismo".

6. Od tada pa do danas usvojeni su brojni zakoni, koji utvrđuju obaveznu primenu srpskog jezika i ćiriličkog pisma, kao npr.: Zakon o službenoj upotrebi jezika i pisma, Zakon o javnom informisanju i medijima, Zakon o medijskim sredstvima, Zakon o predsedniku, Zakon o Vladi, Zakon o narodnoj skupštini, Zakon o Ministarstvima, Zakon o Narodnoj banci Srbije, Zakon o sudovima, Zakon o parničnom postupku, Zakon o krivičnom postupku, Krivični zakonik, Zakon o upravnom postupku, Zakon o Ustavnom sudu, Zakon o advokaturi, Zakon o matičnim knjigama, Zakon o ličnoj karti, Zakon o vojsci, Zakon o visokom obrazovanju, Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, Zakon o osnovnom obrazovanju, Zakon o državnom premeru i katastru, Zakon o upisu u katastar nepokretnosti i vodova, Zakon o penzijskom osiguranju, Zakon o osiguranju, Odluka o jedinstvenom kodeksu šifara za unošenje i šifriranje podataka u evidencijama iz oblasti rada...

7. Dana 15.9.2021. godine u Republici Srbiji i Republici Srpskoj usvojeni su zakoni o upotrebi srpskog jezika i mere zaštite i očuvanja ćiriličnog pisma, kao matičnog pisma. Tom prilikom Srbija nije mogla predati Republici Srpskoj Rečnike srpskog jezika jer ih nema, a verovatno ih neće ni imati, tako da će se ti zakoni, u saradnji sa SANU i Institutom za srpski jezik SANU, verovatno odnositi na zaštitu "srpskohrvatskog jezika" u Srbiji i Republici Srpskoj.

8. I pored brojnih ukazivanja na nezakonito ponašanje i nenamensko i nezakonito trošenje budžetskih sredstava za izradu i izdavanje Rečnika srpskohrvatskog jezika..., SANU je 27.sep. 2021. organizovala skup najuticajnijih članova i većinski stav bio je da se zadrži naziv "Rečnik srpskohrvatskog jezika.." i da se ne izdaje Rečnik srpskog jezika. Protiv takvog stava, nezvanično, sada je bio i dr Neđo Jošić - Rukovodilac 35 stručnih saradnika Instituta za srpski jezik SANU http://www.isj.sanu.ac.rs/projekti/rsanu/ angažovanih na izradi Rečnika srpskohrvatskog jezika.

9. Na jučerašnjem skupu, koji je preko medija doveo u zabludu javnost, ništa nije rečeno o tome: Zašto SANU od 20.12.2005. godine izdaje Rečnik srpskohrvatskog jezika, kome je namenjen taj Rečnik, kada će biti završen taj Rečnik i zašto SANU ne ispunjava zakonsku obavezu i izdaje Rečnik srpskog jezika, a za tih 16 godina troši nenemaneski i nezakonito budžetska sredstva? Čak, postoji mogućnost da sva angažovana lica dobijaju i dopunski dodatak od 30% zbog rada na Rečniku?

10. Zašto Predsednik SANU Vladimir Kostić, dr Sofija Miloradović direktor Instituta za srpski jezik SANU i dr Neđo Jošić nisu na jučerašnjem skupu obavestili TANJUG, odnosno javnost u vezi navedenih pitanja?

11. Počev od 1959. godine pa do danas, nakon 62 godine, SANU i Institut za srpski jezik SANU izdali su 21 tom Rečnika srpskohrvatskog jezika, došavši do slova "p" i očekuje se da će biti ukupno oko 500.000 odrednica u oko 40 tomova. Dakle, za narednih oko 60 godina SANU i Institut za srpski jezik SANU okončaće izdavanje Rečnika srpskohrvatskog jezika budžetskim sredstvima namenjenim za izdavanje Rečnika srpskog jezika. Za to vreme, umesto obaveze korišćenja srpskog jezika, kako predviđa mnoštvo navedenih zakona, u Srbiji i Republici Srpskoj koristiće se nepotpuni Rečnik srpskohrvatskog jezika.

12. Inače, od 1959. pa do kraja 2005. godine SANU i Institut za srpski jezik SANU izdali su ukupno 16 tomova Rečnika srpskohrvatskog jezika, a od tada pa do danas još 5 tomova - a da za to vreme nisu izdali nijedan Rečnik srpskog jezika.

Advokatska kancelarija Radić
Adv. Milenko Radić

(NSPM)